Trias Politica

De scheiding der machten -of Trias Politica- is meer dan Mark Rutte’s nieuwste kunstje om de waarheid te vermijden, de Trias Politica vormt de basis van onze democratische rechtstaat.

De Trias Politica van de Fransman Montesquieu is een theorie die ziet op de scheiding der machten binnen de overheid. Hierin maakt hij een onderscheid tussen de wetgevende –, uitvoerende – en rechtsprekende macht, welke ieder een eigen taak hebben met duidelijke begrenzingen. Doordat de drie machten binnen de Trias Politica niet buiten hun eigen grenzen (mogen) treden, kan ieder van deze machten onbevreesd de taak naar het beste vermogen uitvoeren. In Nederland zijn de drie machten verdeeld onder de rechters als rechterlijke macht, de eerste en tweede kamer als wetgevende macht en de regering als uitvoerende macht.

Geen enkele van de drie machten staat boven de ander, en ieder kunnen zij op hun eigen wijze de andere machten controleren. De constante controle van de machten door de overige machten, leidt tot een zogenaamd systeem van ‘checks and balances’. Wanneer dit systeem goed wordt uitgevoerd, is het onmogelijk voor een der machten om buiten zijn bevoegdheden te treden, omdat hierop corrigerend gehandeld dient te worden door de andere machten. In de Nederlandse democratische rechtstaat wordt er overigens ook van de machten zelf verwacht dat zij zelfregulerend kunnen werken, teneinde de Trias Politica geen schade te berokkenen.

Maar waarom is het zo belangrijk dat wij de machten scheiden? Wat is de effectieve meerwaarde van een bepaalde structurering van ons staatsbestel, en waarom maken wij ons druk om een bureaucratische rolverdeling? Laten wij voor de gelegenheid een van de webpagina’s (1) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties citeren

“om tirannie te voorkomen en de vrijheid van de burger te vergroten”

Doordat de machten van elkaar gescheiden zijn, wordt uitgesloten dat een politicus druk uitoefent op een rechter, of dat een actieve rechter mee gaat doen met het wetgevend proces. Doordat deze scheiding in Nederland wordt gehandhaafd, kunnen wij er op rekenen dat wij eerlijke verkiezingen hebben, dat onze rechten niet door wetten geschonden worden en kunnen wij rekenen op een eerlijk proces. Dankzij de Trias Politica kunnen wij het oneens zijn met de huidige machthebbers, zonder ons zorgen te maken over onze toekomst of veiligheid.  Dankzij de Trias Politica kan een democratisch gekozen politicus niet monddood worden gemaakt door zijn politiek tegenstanders.

Ambtenaren hebben zich actief bemoeid met het strafproces tegen een volksvertegenwoordiger, hebben de scheiding der machten met voeten getreden. Een strafproces tegen een volksvertegenwoordiger die weliswaar niet braaf dezelfde melodie fluit als de minister-president, maar wel méér dan 1 miljoen Nederlanders vertegenwoordigt. Een strafproces om een uitspraak die direct in lijn ligt met het politiek gedachtengoed wat hij verkondigt, en waarom deze miljoen Nederlanders op hem gestemd hebben. Hier hoort een systeem van checks and balances in werking te treden, hier dient aan zelfregulering gedaan te worden, om deze basis van onze samenleving veilig te stellen en verdedigen. In plaats daarvan verschuilt Rutte zich, en redt zijn eigen hachje.

In plaats van dat onze minister-president Mark Rutte met vuur in zijn ogen pal voor de Trias Politica is gaan staan, verschuilt hij zich nu echter met het schaamrood op de kaken achter deze geschonden Trias Politica. Toen hij stotterend “wij moeten ons niet bemoeien met lopende zaken” en “dit is een lopende rechtszaak, wij moeten in de scheiding der machten ons daar niet over uitlaten” ten gehore bracht, leek het er op dat hij  voor het eerst  in zijn leven het nut van de scheiding der machten inzag. De scheiding der machten als niets anders dan een zoveelste manier om zich ergens uit te draaien. De Trias Politica die ons moet beschermen van tirannie en klassenjustitie, wordt door Mark Rutte aangewend om juist dát onder het vloerkleed te vegen.

 

Hoe kunnen wij nog vertrouwen op een eerlijk proces? Hoe kunnen wij nog geloven dat onze vrijheden en rechten veilig zijn in de handen van deze politici? Hoe kunnen wij nog vertrouwen dat onze democratie beschermd wordt door deze laffe egoïsten, die hun eigen functie als hoogste goed zien?

Dit is de bijl aan de wortel van onze grondwet, dit is geen normaal proces, dit is een politiek proces!